Từ đầu dịch COVID-19, Pháp đã thực hiện hơn 76 triệu xét nghiệp RT-PCR và xét nghiệm kháng nguyên ::: antigénique, tức hơn 1 triệu xét nghiệm mỗi tuần từ cuối tháng 8/2020 tới 3,5 triệu xét nghiệm/tuần.
Pháp có các loại xét nghiệm bệnh COVID-19 gồm
- Xét nghiệm virus ::: test virologique (RT-PCR) phát hiện vật chất di truyền của coronavirus cần phân tích kéo dài vài giờ trong phòng thí nghiệm. Xét nghiệm này cho phép xác định một người có mang virus tại thời điểm xét nghiệm nhờ lấy mẫu qua đường mũi hay nước bọt.
- Xét nghiệm huyết thanh ::: test sérologique phát hiện có kháng thể ::: anticorps chống lại coronavirus hay không. Nhờ đó nó chỉ ra người này đã có nhiễm virus SARS-CoV-2, dù không có triệu chứng. Xét nghiệm huyết thanh thực hiện trên mẫu máu ::: prélèvement sanguin.
- Xét nghiệm kháng nguyên ::: test antigènique phát hiện protein của virus trong vòng chưa đầy 30 phút thực hiện trên mẫu lấy ở mũi họng. Xét nghiệm kháng nguyên được phép sử dụng tại Pháp có độ nhạy lâm sàng ::: sensibilité clinique lớn hơn hoặc bằng 80% và độ đặc hiệu lâm sàng ::: spécificité clinique lớn hơn hoặc bằng 99%.
Người lấy mẫu xét nghiệm
Danh sách người được phép lấy mẫu bệnh phẩm tăng lên để giảm thời gian chờ kết quả. Tiêu chuẩn ban đầu là nhà y sinh học, kĩ thuật viên phòng thí nghiệm. Sau này, các những người có nghề liên quan được đào tạo về lấy mẫu cũng được phép thực hiện như y tá, y sĩ, điều dưỡng, sinh viên y khoa từ năm thứ hai, bác sĩ răng hàm mặt, dược sĩ, nữ hộ sinh, bác sĩ răng hàm mặt, kĩ thuật viên mát xa trị liệu, nhân viên vật lí trị liệu, lính cứu hỏa, cứu hộ hàng hải, nhân viên cứu hộ từ các hiệp hội được đã được duyệt.
Để giảm người phải xếp hàng, người cần xét nghiệm điền biểu mẫu trước khi đến phòng xét nghiệm.
Ai có thể được kiểm tra bằng xét nghiệm kháng nguyên?
Người được khuyến cáo nên đi xét nghiệm kháng nguyên ::: antigénique :
- Người không có triệu chứng và là ca tiếp xúc với các trường hợp được phát hiện riêng lẻ hoặc trong một cụm lây nhiễm và
- Người có triệu chứng trong vòng 4 ngày.
Ngoài ra, các cơ quan y tế đã xác định 3 nhóm người sau cần được xét nghiệm kháng nguyên để đáp ứng mục đích chống dịch:
- Nhân viên không có triệu chứng ::: asymptomatiques trong các cơ sở xã hội y tế ở nhà người cao tuổi và người khuyết tật có nguy cơ mắc các dạng nghiêm trọng, đặc biệt là khi họ nghỉ phép trở về, với mục đích bảo vệ những người dễ bị tổn thương (xem thêm hướng dẫn cụ thể ngày 26/10/2010) ;
- Người bệnh được đưa vào cấp cứu để đưa ra các quyết định đúng (ví dụ cho nhập viện);
- Hành khách đi máy bay, đặc biệt đối với các chuyến bay giữa lục địa Pháp và các vùng lãnh thổ hải ngoại, để tăng khả năng sàng lọc ở những người không thể được xét nghiệm RT-PCR.
Không khuyến cáo xét nghiệm kháng nguyên
- Người không có triệu chứng và không phải là ca tiếp xúc, ngoại trừ chuyên gia y tế xác định là cần thiết;
- Những người có triệu chứng kéo dài trên 4 ngày.
Dược sĩ, bác sĩ đa khoa và y tá được nhà nước chứng nhận có thể dự trữ các xét nghiệm kháng nguyên để kiểm tra các đối tượng khác nhau này. Họ cũng có thể sử dụng các xét nghiệm này khi thăm khám bệnh nhân tại nhà.
Doanh nghiệp có được phép làm xét nghiệm sàng lọc?
Chiến lược “Xét nghiệm – Cảnh báo – Bảo vệ” dựa trên ảnh hưởng của từng mắt xích trong chuỗi lây nhiễm ở cấp địa phương. Nhằm phá vỡ các chuỗi lây nhiễm ngay khi vừa xảy raCác doanh nghiệp có thể tổ chức sàng lọc kháng nguyên khi có nghi ngờ nhỏ nhất.
- Sàng lọc với cá nhân: ngay sau khi nhân viên xuất hiện các triệu chứng, bác sĩ lao động (hay người được ủy quyền dưới sự giám sát của bác sĩ) có thể thực hiện xét nghiệm kháng nguyên. Nếu kết quả dương tính, tải kết quả lên SIDEP, liên hệ trực tiếp với bệnh nhân để truy vết, làm thủ tục nghỉ việc và hỗ trợ cách ly trong thời gian sớm nhất.
- Càng lọc tập thể: ngay sau khi doanh nghiệp nghi ngờ có cụm lây nhiễm trong nhân viên của mình, doanh nghiệp có thể tổ chức sàng lọc tập thể sau khi đã khai báo với cơ quan nhà nước. Trường hợp có ca dương tính, thực hiện cách li và truy vết ngay lập tức. Các sàng lọc này có thể được thực hiện kết hợp với phòng thí nghiệm y sinh học (RT-PCR) hoặc bằng xét nghiệm kháng nguyên.
Các cơ quan y tế đã cung cấp tất cả các nguồn lực cần thiết cho các bên liên quan (hướng dẫn triển khai, công cụ đào tạo, đường dây nóng, v.v.) để đảm bảo hoạt động khám sàng lọc hoạt động đúng chức năng và hiệu quả tối ưu.
Độ tin cậy của xét nghiệm kháng nguyên
Xét nghiệm RT-PCR yêu cầu phân tích kéo dài vài giờ trong phòng thí nghiệm, để phát hiện vật chất di truyền của coronavirus, còn xét nghiệm kháng nguyên ::: antigénique xác định protein của vi rút trong vòng chưa đầy 30 phút.
Các xét nghiệm kháng nguyên thường ít nhạy hơn RT-PCR, đây vẫn là kỹ thuật tham chiếu, nhưng vì xét nghiệm kháng nguyên cho kết quả nhanh để nhanh chóng phá vỡ chuỗi lây truyền và cô lập các ca dương tính. Do đó Cơ quan Cao cấp về Y tế (HAS) đã khuyến nghị sử dụng.
HAS đã ban hành các khuyến nghị ngày 24/9/2020 về việc thực hiện các xét nghiệm kháng nguyên. Xét nghiệm kháng nguyên được sử dụng phải có độ nhạy lâm sàng ::: sensibilité clinique lớn hơn hoặc bằng 80% (phù hợp với giá trị do Tổ chức Y tế Thế giới đề xuất) và độ đặc hiệu lâm sàng ::: spécificité clinique lớn hơn hoặc bằng 99% (nhằm hạn chế phản ứng chéo với các virus mùa đông khác).
Việc sử dụng các xét nghiệm kháng nguyên nhanh có ba ưu điểm:
- Có thể tăng năng lực sàng lọc bổ sung bên cạnh năng lực đã triển khai tại các phòng xét nghiệm, bệnh viện hoặc trong thành phố.
- Có thể thực hiện bên ngoài các phòng thí nghiệm y sinh học (nhà kho, dịch vụ bệnh viện, sân bay chẳng hạn).
- Cho phép nhanh chóng thực hiện các biện pháp cần thiết (cách li, truy vết,…)
Có nên xác nhận lại kết quả xét nghiệm kháng nguyên bằng xét nghiệm RT-PCR không?
Với độ đặc hiệu rất tốt của xét nghiệm kháng nguyên (> 99%), dù kết quả là dương tính hay âm tính, sẽ không cần thiết phải xác nhận xét nghiệm kháng nguyên bằng bằng xét nghiệm RT-PCR .
Ngoại trừ trường hợp kết quả xét nghiệm kháng nguyên là âm tính đối với những người trên 65 tuổi hoặc có các yếu tố nguy cơ phát triển dạng nặng nên xét nghiệm xác nhận bằng RT-PCR.
- Xét nghiệm kháng nguyên của tôi là dương tính, tôi có cần phải thực hiện xét nghiệm PCR nữa không?
Nếu xét nghiệm kháng nguyên dương tính, bạn không cần thực hiện xét nghiệm PCR. Bạn phải cách li bản thân ngay lập tức trong thời gian 10 ngày.
Ở Pháp có sử dụng xét nghiệm nước bọt không?
Theo ý kiến vào ngày 11/2/2021, Cơ quan Y tế Cao cấp cho phép các xét nghiệm RT-PCR bằng nước bọt để phát hiện Covid-19 cho những người không có triệu chứng. Điều này có thể mở rộng việc sử dụng chúng cho những ca đặc biệt có sức khỏe tốt .
Xét nghiệm này chủ yếu dành cho đối tượng khó hoặc không thể lấy mẫu mũi họng và sàng lọc lặp đi lặp lại trong môi trường kín. Xét nghiệm này đã được sử dụng trong các trường học kể từ ngày 22/2/2021, sau đó là các trường cao đẳng, trung học và đại học, nhưng cũng có thể sử dụng với người khuyết tật. Các nhân viên điều dưỡng, những người được yêu cầu kiểm tra bản thân rất thường xuyên.
Xét nghiệm RT-PCR lấy mẫu nước bọt ::: prélèvement salivaire có đáng tin cậy ::: như xét nghiệm lấy mẫu mũi họng không ::: prélèvement nasopharyngé ?
Cơ quan Y tế cao cấp xác nhận độ nhạy ::: sensibilité của xét nghiệm PCR mẫu nước bọt là tốt, ước khoảng 85%, thấp hơn 3% tới 11% so với xét nghiệm mấy mẫu mũi họng.
Liên kết chọn lọc
- Les multiples façons de dépister la COVID-19 biron.com https://www.biron.com/fr/actualites/sante-a-a-z/les-multiples-facons-de-depister-la-covid-19/
Tài liệu tham khảo
- Le depistage. solidarites-sante.gouv.fr
- Lấy mẫu mũi họng Prélèvement naso-pharyngé – COVID-19 – YouTube
Là tui, Minh Hải đã cập nhật ngày 26/5/2021
