Kĩ năng điều hành
Trẻ em ở khoảng 3 tới 5 tuổi trải qua giai đoạn phát triển chức năng điều hành rất mạnh mẽ. Đó là khi trẻ đòi được tự làm mọi việc như đi giày, rót nước để uống, đánh răng, mặc quần áo, cài nút… Trong quá trình tự làm một công việc, trẻ đang thực hiện và phát triển chức năng điều hành của mình. [2]
Chức năng điều hành là những khả năng nhận thức cần thiết để kiểm soát suy nghĩ, cảm xúc và hành vi.
- Kiểm soát bản thân ::: contrôle inhibiteur : khả năng tự kiểm soát hành vi và cảm xúc. Trẻ biết kiềm chế ham muốn, cưỡng lại cám dỗ để tập trung vào công việc đang làm.
- Trí nhớ về công việc ::: mémoire de travail : ghi nhớ thông tin trong trí não, có thể sử dụng thông tin để tạo liên kết giữa các ý tưởng, tính nhẩm, sắp xếp thứ tự ưu tiên. Trẻ có khả năng ghi nhớ các thao tác và cách thức tổ chức để đạt được mục đích của trò chơi;
- Linh động về nhận thức ::: flexibilité cognitive : khả năng tư duy sáng tạo và thích nghi với nhu cầu thay đổi. Trẻ có khả năng dùng trí tưởng tượng và sự sáng tạo để giải quyết vấn đề. Khi thấy có lỗi thì trẻ biết thay đổi cách chơi. [1]
Ba kĩ năng này là cơ bản và thường dự báo trí thông minh (IQ) của trẻ. Các kĩ năng này cho phép con người lao động và đạt được mục tiêu đặt ra cho chính mình. Trẻ có chức năng điều hành tốt sẽ dễ dàng học, phát triển mối quan hệ xã hội hài hoà. [2]
Rèn luyện
Để trẻ phát triển những kĩ năng này, người lớn chỉ cần để trẻ tự làm và chỉ ở bên cạnh quan sát và dần dần tránh ra. Chức năng của lớp mẫu giáo phải dựa trên sự tự chủ của trẻ và cá nhân hóa. Môi trường lớp học tạo điều kiện để cá nhân hóa và dần dần tự chủ. Thời gian ở lớp học, trẻ được mời chọn việc bé thích làm và tự do làm việc đó, làm bao nhiêu tùy thích, đồng thời tôn trọng những quy tắc về cuộc sống tập thể đã được giải thích rõ ràng [2]
Vậy ở nhà, hoạt động của trẻ cũng dựa trên nguyên tắc tự chủ và cá nhân hóa. Người lớn cho phép trẻ được chọn, được chơi theo cách trẻ muốn, và đảm bảo không vi phạm những quy tắc tôn trọng người khác trong cuộc sống chung của gia đình.
Bước đầu tiên để học tự lập là trẻ ở khoảng 2 tuổi rưỡi. Hãy chỉ cho trẻ các thao tác để trẻ thực hiện một mình và tự tin trong môi trường : làm sao cuộn tấm thảm (hay chiếu), cách bước đi không làm phiền người khác, các ngồi xuống ghế nghẹ nhàng, cách kéo ghế và xếp ghế nhẹ nhàng, cách tự đi giày và xếp giày đúng chỗ, nói nhỏ, mở và đóng cửa, cách xì mũi… [2]
Liên kết chọn lọc
- Charlotte Poussin. Apprends-moi à faire seul, la pédagogie Montessori expliquée aux parents. https://livre.fnac.com/a10082434/Charlotte-Poussin-Apprends-moi-a-faire-seul
- Les fonctions exécutives, 3 compétences clés. https://lamaternelledesenfants.wordpress.com/2015/06/07/les-fonctions-executives-3-competences-cles/
Tài liệu tham khảo
- Fonctions exécutives. http://www.enfant-encyclopedie.com/fonctions-executives
- Entraînement des fonctions exécutives : premiers pas vers l’autonomie. https://lamaternelledesenfants.wordpress.com/2015/06/16/entrainement-des-fonctions-executives-premiers-pas-vers-lautonomie/
Cập nhật: 20/12/2016.
